مطالبی جامع از دین مردم روسیه

بی شک، شناخت دین مردم روسیه برای دانشجویانی که قصد تحصیلی در کشور روسیه را دارند، و یا گردشگران موضوعی قابل تحقیق و جالب به نظر می رسد. در این مقاله قصد داریم شما عزیزان را با سابقه دین در روسیه و معرفی ادیان روسیه، دین اصلی مردم روسیه، اسلام در روسیه و شیعیان روسیه آشنا نماییم.

معرفی ادیان کشور روسیه

از آنجا که کشور روسیه به عنوان بزرگترین کشور جهان شناخته شده است و همچنین کشوری اروپایی، آسیایی است، و به علت پیشرفت چشم گیر در قرن جدید و مهاجرت از کشورهای هم جوار برای تحصیل، تجارت، زندگی و… به این کشور در سالهای 2000 میلادی به بعد شاهد حضور ادیان مختلف در این کشور هستیم.

جالب است بدانید با تدابیر اندیشیده دولت روسیه تمام ادیان بصورتی مسالمت آمیز در کنار هم در کشور روسیه زندگی می کنند.

از جمله این ادیان می توان به دین مسیحیت، اسلام ، بودائیان، و یهودیان اشاره نمود که البته تعدادی هم هستند که اعتقادات خاصی ندارند.

سابقه دین مردم روسیه

هزار سال پیش دین رسمی در کشور روسیه نبود و مردم به نیروی خیر و شر طبیعی باور داشتند. در آن زمان تزارها بر روسیه حکومت می کردند و خود را جانشین خدا در زمین می دانستند و هر کس با آنها مخالفت می کرد را به حکم مخالفت با خدا اعدام می کردند. البته حاکمانی مهربان نیز داشتند مانند ایوان مخوف که قبل از صدور هر حکمی ساعت ها در خلوت با خدا عبادت می کرد.

دین اصلی مردم روسیه

پس از تزار ها و در زمان حکومت شخصی به نام ولادیمیر کبیر بود که تصمیم گرفت برای مردمش دین ثابتی انتخاب کند، و برای همین نمایندگانش را برای تحقیق در مورد ادیان مختلف به کشورهای دیگر فرستاد. پس از بررسی های فراوان و گشت و گذارهای زیاد، نمایندگان او مجذوب شکوه و عظمت قسطنطنیه (استانبول) کنونی شدند.

ولادیمیر با شور و مشورت با حاکم قسطنطنیه، دین این شهر یعنی مسحیت را به کشور روسیه برد. در نتیجه دین مسحیت ارتودکس دین مردم روسیه شناخته شد و دیگر حاکمان روسیه با این دین به قدرت و رسمیت رسیدند.

هم اکنون نیز مسحیت (ارتودکس) دین غالب مردم روسیه را تشکیل داده و به عنوان اولین دین رسمی کشور روسیه شناخته شده است.

تاریخچه اسلام در روسیه

در زمانی حدود 700 سال پیش و در زمان حملات مغول، ازبک خان حاکم قسمتی از روسیه شد و می توان گفت اولین بار در زمان وی اسلام وارد کشور روسیه شد.

البته تاریخ بر این باور است که گسترش اسلام در روسیه بعد از عهدنامه گلستان و ترکمنچای در زمان فتحعلی شاه بود که طی آن،  17 شهر شیعه نشین ایران در اختیار روسیه قرار  گرفت و این خود باعث ورود شیعیان به کشور روسیه شد. در نتیجه مسلمانان وارد کشور روسیه شدند .

سه دوره مهم حضور شیعیان در کشور روسیه

تاریخ  ورود اسلام به روسیه پر از فراز و نشیبات زیادی است. اما اگر بخواهیم یک تقسیم بندی کلی داشته باشیم، تاریخ اسلام در روسیه به سه قسمت تقسیم می شود در ذیل به شرح آن می پردازیم.

1- از ابتدای ورود مسلمانان تا انقلاب اکتبر 1917

این دوره از دوران سخت حضور  مسلمانان در روسیه به شمار می رفت. مسلمانان شیعی و سنی توسط یک مرکز که در تفلیس قرار داشت اداره می شدند. مسلمانان در این دوره حق تحصیل نداشتند و بعد از گذشت مدتی مراکز محدودی با نام سمینار یا ایجاد شد که تعداد محدودی از مسلمانان را با شرایط سخت می پذیرفتند.

2- از اکتبر 1917 تا فروپاشی کمونیست شوروی

این دوره که دوره اسلام هراسی در روسیه نیز نام دارد حدود 73 طول کشید. این سالها سخت ترین دوره حضور مسلمانان در روسیه بود، که در این دوران مبارزه با دین و دین ستیزی در روسیه شکل گرفت. بسیاری از مدارس دینی تعطیل شدند و تربیت دینی کودکان ممنوع شد و بسیاری از مساجد و کلیسا ها تعطیل شدند.

بطوری که در سال 1917 در روسیه حدود سی هزار مسجد وجود داشت اما این مساجد در سال 1948 به 400 مسجد کاهش یافت. در این مدت طولانی حکومت کمونیست ها، دین اسلام به شدت سرکوب شد و تمام مظاهر مسلمانان از بین رفت. و کشتار مسلمانان روسیه (شیعه و سنی)و سرکوب شدید دین در دهه 1930، موجب شد مسلمانان به کشورهای دیگر مهاجرت کنند . بزرگترین مهاجرت تاریخی شیعبیان در دهه 1930 اتفاق افتاد که طی آن جمعیت قابل توجهی از شیعیان روسیه به قزاقستان و سیبری مهاجرت نمودند.

 3- دوران بعد از فروپاشی شوروی

در دهه 1990 به بعد کم کم با فروپاشی کمونیست شوروی، مسلمانان جان تازه ای گرفتند. فروپاشی شوروی شرایط مناسبی برای مسلمانان ایجاد کرد، اما نه به طور کامل، تا زمانی که عده ای از طلابی که از روسیه برای تحصیل به ایران سفر کرده بودند، به کشور روسیه بازگشتند. در نتیجه اعتقادات اسلامی و دینی در بین مسلمانان روسیه پرورش یافت، بطوری که  در سال 1991 در روسیه اولین مرکز فرهنگ اسلامی در شهر مسکو افتتاح شد.

مساجد باز سازی شدند و کلیساها جان گرفتند، بطوری که در شهر های مختلف روسیه مساجد برای عبادت مسلمانان ساخته شده است و امروز نسخه های چاپی قران به راحتی در اختیار مسلمانان روسیه قرار می گیرد.

اسلام دومین دین مردم روسیه

امروز دین اسلام، بعد از مسیحیت ارتودوکس، دومین دین مردم روسیه است.
اکثر مسلمانان روسیه سنی مذهب بوده و در مناطق (قفقاز، کازان و باشقیرستان) سکونت دارند. در دهه های اخیر به اسلام در روسیه نگاهی ویژه شده چرا که طبق آمار و گزارشات، انتظار می رود طی چند سال آینده اسلام نخستین دین رسمی کشور روسیه شود

جمعیت مسلمانان روسیه

طبق آمار 2013 جمعیت مسلمانان روسیه حدود 15 تا  20 میلیون نفر گزارش شده است.  حدود 3 میلیون نفر آنها را شیعیان تشکیل داده اند، که اکثر آنها مهاجرانی هستند که از آذربایجان و… به شهر های مسکو سنت پترزبورگ و سیبری رفته و در آنجا سکنی گزیدند.

دلایل گسترش اسلام در روسیه

سالهاست میان دولت روسیه و ایران صلحی پایدار برقرار است.  این عامل خود باعث گسترش اسلام در روسیه شده است. از این گذشته سه دلیل مهم و اصلی برای حمایت روسیه از ایران و روابط نزدیک این دو کشور وجود دارد به اعتقاد دولت روس:

الف) شیعیان حامی اقلیت های دینی به ویژه مسیحیان در جهان هستند.

ب) دین اسلام مخالف “تندرو خاص جریان‌های بنیادگرای سنی مذهب است.

ج) با تقویت جریان‌های شیعی در جهان ، می‌توان سایر مسلمانان را به پذیرش کثرت ومدارا دینی تشویق کرد.

به عقیده ولادمیر پوتین رئیس جمهور کشور روسیه : دین اسلام نقش بسیار مهمی در فرهنگ سازی تعامل بین ادیان در جهان دارد. و به گفته وی تعداد مساجد روسیه در دو دهه اخیر دو برابر شده است.

در سال 2005 کشور روسیه عضو ناظر سازمان همکاری اسلامی گشته و در این سازمان حضوری فعال و چشمگیر دارد.

ساخت بزرگترین مسجد اروپا در روسیه

در سال 2016 بزرگترین مسجد اروپا به نام مسجد جامع مسکو در کشور روسیه ساخته شد و رئیس جمهور روسیه (ولادیمیر پوتین) در مراسم افتتاح این مسجد اذعان نمود که، انگیزه ساخت این مسجد بدلیل نقش مهم مسلمانان در جامعه چند مذهبی روسیه است. و فرمود که در قران آمده است” باید در کارهای خیر از یکدیگر پیشی بگیریم.

منبع